Andalusite | แอนดาลูไซต์ แหล่ง - พบตามหินแปรที่ถูกเปลี่ยนโดยหินแกรนิต พบตามหินดาน (Bed rock) ของเหมืองลานแร่ทั่ว ๆ ไป เช่น ในจังหวัดภูเก็ต พังงา และระนอง ประโยชน์ - ใช้ทำพวกเครื่องเคลือบได้ เนื่องจากมีคุณสมบัติทนไฟ ชนิดที่โปร่งใสทำเป็นรัตนชาติได้ [สิ่งแวดล้อม] |
Wollastonite | โวลลาสโทไนต์ แหล่ง - พบที่แถบเขาพระพุทธบาท สระบุรี ลพบุรี บริเวณสัมผัสของหินปูนกับหินแกรนิตหรือหินอัคนีชนิดอื่นตามภาคต่าง ๆ ของประเทศพบหลายแห่ง แถบแหล่งแร่แบบสัมผัสแถบถ้ำทะลุ จังหวัดยะลา ประโยชน์ - ใช้ในอุตสาหกรรมกระเบื้อง [สิ่งแวดล้อม] |
Azurite or Chessylite | อะซูไรต์ หรือ เชสสีไลต์ แหล่ง - พบเป็นแร่ทุติยภูมิในจังหวัดตาก สงขลา และอุตรดิตถ์ พบทั่วไปในแหล่งแร่ทองแดง ประโยชน์ - เป็นสินแร่ทองแดงมีความสำคัญเป็นอันดับรอง และไม่ค่อยแพร่หลายเท่ามาลาไคต์ [สิ่งแวดล้อม] |
Bauxite | บอกไซต์ ประโยชน์ - เป็นสินแร่อะลูมิเนียม อะลูมิเนียมมีความหนาแน่นต่ำและความแข็งสูง จึงใช้ประโยชน์ได้หลายอย่างในลักษณะเป็นแผ่น ท่อ ใช้ในรถยนต์ เรือบิน และรถไฟในส่วนที่ต้องการน้ำหนักเบา เครื่องใช้ในคร้วเรือน ที่ใส่อาหาร อะลูมิเนียมกำลังจะมาแทนทองแดงในงานส่งกระแสไฟฟ้า ผงอะลูมินา Al2O3 ซึ่งได้จากแร่นี้ ใช้ขัดมันได้ดี [สิ่งแวดล้อม] |
Chabazite | แคบาไซต์ แหล่ง - ในประเทศไทย พบทั่ว ๆ ไปในหินภูเขาไฟชนิดบะซอลต์ ประโยชน์ - เป็นประโยชน์ในการศึกษา [สิ่งแวดล้อม] |
Chalcocite | คาลโคไซต์ แหล่ง - พบในจังหวัดเพชรบูรณ์ สุโขทัย และเชียงราย เป็นแหล่งเล็ก ๆ อยู่กับทองแดงที่จังหวัดลำปาง ประโยชน์ - เป็นสินแร่ทองแดงที่มีค่า เพราะมีเนื้อทองแดงถึงร้อยละ 79.8 [สิ่งแวดล้อม] |
Cuprite | คิวไพรต์ แหล่ง - ในประเทศไทย พบหลายจุดในจังหวัดน่าน ประโยชน์ - เป็นสินแร่ทองแดงที่สำคัญเพราะมีเนื้อทองแดงสูง [สิ่งแวดล้อม] |
Diamond | เพชร แหล่ง - พบที่จังหวัดพังงาและภูเก็ต ปนอยู่กับแร่ดีบุกในลานแร่ดีบุก ประโยชน์ - เป็นรัตนชาติสูงค่าอันดับหนึ่ง นอกจากนี้ใช้เป็นผงขัดในการเจียระไนเพชรพลอยต่าง ๆ ตลอดจนใช้ในการตัดกระจกและวัตถุอื่น ๆ เพชรดำ ใช้ฝังในเหล็กใช้เป็นหัวเจาะหินแข็ง ๆ หรือวัตถุที่แข็ง ๆ [สิ่งแวดล้อม] |
Galena | กาลีนา แหล่ง - พบที่จังหวัดเชียงใหม่ ลำปาง แพร่ ตาก เพชรบูรณ์ สุโขทัย เลย สกลนคร นครพนม อุบลราชธานี กาญจนบุรี เพชรบุรี นครศรีธรรมราช และยะลา ประโยชน์ - เป็นสินแร่ตะกั่วและเงิน โลหะตะกั่วทำแบตเตอรี่ หุ้มสายเคเบิลใหญ่ ๆ ที่ฝังใต้ดิน ทำตะกั่วบัดกรี ลูกปืน โลหะตัวพิมพ์ [สิ่งแวดล้อม] |
Jadeite | เจไดต์ แหล่ง - พบที่จังหวัดเชียงใหม่ ประโยชน์ - เป็นรัตนชาติที่เรียกว่า หยก มีราคาค่อนข้างแพง สมัยโบราณใช้ทำอาวุธและเครื่องใช้ต่าง ๆ ตลอดจนเครื่องประดับและแกะสลัก [สิ่งแวดล้อม] |
Malachite | มาลาไคต์ แหล่ง - พบที่จังหวัดนครราชสีมา อุตรดิตถ์ และทั่ว ๆ ไปในแหล่งแร่ทองแดง ประโยชน์ - เป็นสินแร่ทองแดง ใช้ทำเครื่องประดับแจกัน หุ้มโต๊ะภายนอก บริเวณพื้นบนของโต๊ะ เจียระไนรูปหลังเบี้ยทำหัวแหวน [สิ่งแวดล้อม] |
Manganite | แมงกาไนต์ แหล่ง - พบในจังหวัดเลยและลำพูน ประโยชน์ - เป็นสินแร่แมงกานีสที่สำคัญอันดับรอง [สิ่งแวดล้อม] |
Marcasite | มาร์คาไซต์ แหล่ง - พบหลายแห่ง เช่น ในจังหวัดกาญจนบุรี เลย ประโยชน์ - ใช้ประโยชน์เช่นเดียวกับไพไรต์ คือใช้ในการทำกรดกำมะถัน [สิ่งแวดล้อม] |
Garnet | การ์เนต หรือ โกเมน แหล่ง - พบที่จังหวัดจันทบุรี ตราด ส่วนที่เกิดอยู่กับหินแปรชนิดหินไนส์ หินชีสต์หรือในหินแกรนิต พบเกือบทุกจังหวัด ภาคเหนือพบที่จังหวัดเชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน ลำปาง เชียงราย ตาก กำแพงเพชร นครสวรรค์ อุทัยธานี ชัยนาท สุพรรณบุรี กาญจนบุรี ลงไปทางใต้พบทุกจังหวัด ทางภาคตะออกพบที่ฉะเชิงเทรา ชลบุรี ระยอง ประโยชน์ - เป็นรัตนชาติที่มีราคาไม่สูงนัก ประโยชน์อย่างอื่น คือ ใช้ทำเป็นหินขัด และกระดาษทราย เพราะเหตุที่มีความแข็งสูง [สิ่งแวดล้อม] |
Graphite | แกรไฟต์ แหล่ง - พบในหินแกรนิตที่จังหวัดจันทบุรี และในหินแปรทางภาคเหนือ เช่น ที่จังหวัดเชียงใหม่ พบเกิดอยู่ในหินชนวนเนื้อค่อนข้างแข็ง มีลักษณะเป็นแผ่นบาง ๆ เคลือบบนผิวหน้าของหินแปร นอกจากนี้ยังพบ ในหินเปกมาไทต์ที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ประโยชน์ - ใช้ในการทำดินสอดำ ใช้ผสมน้ำมันทำน้ำมันเครื่อง ใช้ทำเบ้าหลอมโลหะชนิดทนไฟได้ดีเพราะจุดหลอมเหลวสูงมาก [สิ่งแวดล้อม] |
Hematite | ฮีมาไทต์หรือแร่เหล็กแดง แหล่ง - พบที่จังหวัดลพบุรี นครสวรรค์ สุโขทัย เชียงใหม่ เลย นครศรีธรรมราชและสุราษฎร์ธานี ประโยชน์ - เป็นสินแร่เหล็กที่สำคัญถลุงเอาโลหะเหล็ก โลหะเหล็กเป็นหัวใจของอุตสาหกรรมทั่วไป โดยเฉพาะอุตสาหกรรมเหล็กกล้าและเหล็กแปรรูปต่าง ๆ ใช้ทำสีแดงและผงขัดมันที่สำคัญ โดยเฉพาะในการขัดเลนส์หรือแว่นตา [สิ่งแวดล้อม] |
Molybdenite | โมลิบดีไนต์ แหล่ง - พบอยู่ในหินแกรนิตที่บ้านน้ำขุ่น จังหวัดจันทบุรี ประโยชน์ - เป็นแร่สำคัญที่ให้โมลิบดีนัม ถลุงเอาโลหะ มาผสมทำเหล็กกล้าชนิดทำเกราะ ใช้ทำส่วนประกอบอากาศยานทุกชนิด รถยนต์ เพลาเครื่องยนต์ เครื่องจักรต่าง ๆ อุปกรณ์หล่อลื่น และใช้ทำเครื่องมือที่มีรอบหมุนสูง อุตสาหกรรมเหล็กหล่อผสม โลหะนี้ใช้ทำรางรถไฟและอุปกรณ์สำหรับรถยนต์ นอกจากนี้ยังใช้ทำสีย้อมผ้าและหมึกสำหรับพิมพ์หิน [สิ่งแวดล้อม] |
Muscovite | มัสโคไวต์ แหล่ง - พบที่จังหวัดนครศรีธรรมราช และในแหล่งหินแกรนิต เปกมาไทต์ทั่วประเทศ เป็นตัวแร่สำคัญที่พบเสมอในทรายทั่วไป ประโยชน์ - ใช้ทำเป็นฉนวนไฟฟ้า ทำเป็นวัตถุโปร่งใสในการทำตะเกียงและเตา เศษของไมกาที่เหลือจากการทำฉนวนจะถูกนำมาใช้ทำกระดาษปิดผนัง ทำให้ผนังมีความแวววาวขึ้น ใช้ผสมกับน้ำมันทำเป็นตัวหล่อลื่น เป็นตัวนำความร้อนที่เลว จึงใช้ทำวัตถุทนไฟ [สิ่งแวดล้อม] |
Orpiment | ออร์พิเมนต์ แหล่ง - ในประเทศไทย เคยได้พบตัวอย่าง และแจ้งว่ามาจากจังหวัดแพร่ แต่ยังไม่เป็นที่ยืนยัน ประโยชน์ - เป็นสินแร่อาร์เซนิก ใช้ประโยชน์ในการทำยาฆ่าแมลง ยาทำลายหญ้า และเป็นแม่สีในแลคเกอร์ [สิ่งแวดล้อม] |
Psilomelane | ไซโลมีเลน แหล่ง - พบตามเกาะต่าง ๆ ในจังหวัดชลบุรี ชายฝั่งหรือตาม ชายเกาะต่าง ๆ ทั่วไป เกิดอยู่เสมอตามแหล่งแมงกานีสในจังหวัดต่าง ๆ ประโยชน์ - เป็นสินแร่แมงกานีส ถลุงเอาโลหะแมงกานีส ผสมทำเหล็กกล้า ทำถ่านไฟฉายและเคมีภัณฑ์ต่าง ๆ [สิ่งแวดล้อม] |
Pyrochlore-Microlite | ไพโรคลอร์-ไมโครไลต์ แหล่ง - ในประเทศไทยปกติหายาก อย่างไรก็ตามปรากฏพบร่วมกับ แร่ดีบุกในรางกู้แร่บริเวณจังหวัดภูเก็ตและพังงา ประโยชน์ - ถลุงเอาโลหะโคลัมเบียมและแทนทาลัม [สิ่งแวดล้อม] |
Opal | โอปอ แหล่ง - ดินเบา (Diatomite) เป็นโอปอชนิดหนึ่งที่พบหลายแห่ง ในจังหวัดลำปาง โอปอธรรมดาพบที่ลำนารายณ์ จังหวัดลพบุรี ไม้เนื้อโอปอพบที่จังหวัดนครราชสีมา เกิดในแหล่งแร่ฟลูออไรต์ที่บ้านปาง จังหวัดลำพูน ประโยชน์ - ใช้ในลักษณะเป็นแร่รัตนชาติ สำหรับดินเบา ใช้ทำเป็นผงขัด ผงกรอง ใช้ทำฉนวนไฟฟ้า และใช้เติมลงไปในสารใด ๆ เพื่อเพิ่มน้ำหนัก [สิ่งแวดล้อม] |
Orthoclase | ออร์โทเคลส แหล่ง - ในประเทศไทย พบอยู่ในหินแกรนิต เปกมาไทต์และไนส์ทุกแหล่ง แหล่งใหญ่พบในเปกมาไทต์ ที่จังหวัดราชบุรี เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน กาญจนบุรี อุทัยธานี และตาก ประโยชน์ - แร่ชนิดนี้จัดเป็นกลุ่มแร่เฟลด์สปาร์ ซึ่งส่วนใหญ่ใช้ในอุตสาหกรรมเครื่องเคลือบ อุตสาหกรรมแก้ว [สิ่งแวดล้อม] |
Serpentine | เซอร์เพนทีน แหล่ง - พบที่จังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน อุตรดิตถ์ ปราจีนบุรี จันทบุรี และนราธิวาส ประโยชน์ - เป็นตัวสำคัญที่จะให้แอสเบสทอส (Asbestos) ซึ่งใช้ทำวัสดุทนไฟ ถ้าโปร่งแสงและมีสีเขียว ใช้ทำเครื่องประดับ แกะสลักได้ [สิ่งแวดล้อม] |
Smithsonite | สมิทซอไนต์ แหล่ง - พบในแหล่งตะกั่วสังกะสี จังหวัดกาญจนบุรี แหล่งตะกั่วบ่องาม จังหวัดกาญจนบุรี อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ประโยชน์ - นำมาแยกเอาสังกะสีออกและนำไปถลุงเป็นสินแร่สังกะสีที่สำคัญ นอกจากนี้ยังอาจนำมาทำเป็นหินประดับก็ได้ [สิ่งแวดล้อม] |
Spinel | สปิเนล แหล่ง - ในประเทศไทย ชนิดสีดำที่เรียกนิลตะโก พบที่จังหวัดกาญจนบุรี จันทบุรี และตราด สีแดงที่เป็นทับทิมสปิเนลได้พบที่เชียงราย ประโยชน์ - ชนิดที่มีเนื้อใสสะอาดและสีจัดสม่ำเสมอ จัดเป็นรัตนชาติโดยเฉพาะสีแดงคล้ายทับทิมมากจนเรียกทับทิมสปิเนล [สิ่งแวดล้อม] |
Spodumene | สปอดูมีน แหล่ง - ในประเทศไทย พบในหินเปกมาไทต์ ที่สำนักเนียน อำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช ประโยชน์ - เป็นตัวต้นกำเนิดที่จะให้โลหะลิเทียม ซึ่งนำมาผสมทำน้ำมันหล่อลื่นในเครื่องจักรที่ใช้ความร้อนเป็นเวลานาน ๆ นอกจากนี้ยังใช้ในอุตสาหกรรมเครื่องปั้นดินเผา แบตเตอรี่ เครื่องปรับอากาศ ใช้เป็นวัสดุสำหรับช่วยให้โลหะหลอมง่ายขึ้น ชนิดฮิดเดไนต์และคุนไซต์ เป็นรัตนชาติได้สวยงามมาก [สิ่งแวดล้อม] |
Sylvite | ซิลไวต์ แหล่ง - ในประเทศไทย พบได้บ้างเป็นจำนวนไม่มากอย่างในต่างประเทศ เกิดปะปนในชั้นเกลือทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประโยชน์ - เป็นตัวหลักที่ให้สารประกอบพวกโพแทสเซียม มักจะใช้ในการทำปุ๋ย [สิ่งแวดล้อม] |
Turquoise | เทอร์คอยซ์ แหล่ง - ในประเทศไทยยังไม่พบ ประโยชน์ - จัดเป็นรัตนชาติประเภทหินสีมีราคาไม่สูงนัก นิยมเจียระไนแบบหลังเบี้ยกลมหรือรูปไข่ [สิ่งแวดล้อม] |
Witherite | วิเทอไรต์ แหล่ง - ในประเทศไทย ยังไม่เคยพบ ประโยชน์ - เป็นแหล่งกำเนิดสำคัญอันดับรองของแบเรียม ใช้ประโยชน์ได้เช่นเดียวกับแบไรต์ ใช้ผสมในดิน ที่ปั้นอิฐเพื่อกันเชื้อราที่จะเกิดขึ้น [สิ่งแวดล้อม] |
Talc | ทัลก์ หรือ หินสบู่ แหล่ง - พบอยู่ในหินแปรพวกชีสต์ทั่ว ๆ ไป ประโยชน์ - ทำสวิตซ์ไฟ เครื่องสุขภัณฑ์ ทำโต๊ะในห้องทดลอง ส่วนมากทัลก์และหินสบู่ป่นเป็นผงใช้ทำสี เครื่องปั้นดินเผา ยาง ยาฆ่าแมลง กระเบื้องมุงหลังคา กระดาษ แป้งฝุ่นทาหน้า ฯลฯ แผ่นหินสบู่หรือทัลก์นี้ใช้ทำ Table-top ทำดินสอสำหรับขีดเสื้อผ้าและโลหะ [สิ่งแวดล้อม] |
Topaz | โทแพซ แหล่ง - พบทั่ว ๆ ไปในแหล่งดีบุกที่เกิดจากสายเปกมาไทต์ สีขาวใส เคยพบจากเหมืองดีบุกที่อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต พบบ่อย ๆ ในหินไรเซ่น ที่หาดส้มแป้น จังหวัดระนอง นอกจากนี้ยังได้พบที่ตำบลคลองจัง และร่อนพิบูลย์ จังหวัดนครศรีธรรมราช ประโยชน์ - เป็นแร่รัตนชาติ พลอยโทแพซสีดอกจำปานั้นนิยมมาก เรียกว่า บุษราคัม [สิ่งแวดล้อม] |
Wolframite | วุลแฟรไมต์ แหล่ง - มักพบเกิดร่วมกับแร่ดีบุกทั่ว ๆ ไป พบเป็นแหล่งแร่ใหญ่ในบริเวณจังหวัดแม่ฮ่องสอน นครศรีธรรมราช สุราษฎร์ธานี นอกจากนี้ยังพบที่จังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ แพร่ กาญจนบุรี ประจวบคีรีขันธ์ พังงา ระนอง ฯลฯ ประโยชน์ - เป็นสินแร่ทังสเตนที่สำคัญอันดับหนึ่ง โลหะทังสเตนใช้ทำไส้หลอดไฟฟ้า ผสมเหล็กให้มีความแข็งแกร่ง เพื่อใช้ทำอุปกรณ์เครื่องจักรกล เช่น ทำเกราะ มีดหัวเจาะ ตะไบและใบเลื่อย [สิ่งแวดล้อม] |